Zmiany i nowelizacje Prawa budowlanego

Unormowanie przepisami obo­wiązującego prawa procesu budowlanego w Polsce ma już długą historię. Obecnie środowisko inżynierów budownictwa, inwesto­rów i nie tylko oczekuje ostatecznego opracowania i uchwalenia od dawna zapowiadanego, dobrze przygotowa­nego kodeksu, regulującego komplek­sowo proces inwestycyjno-budowlany. Pierwszym aktem prawnym w histo­rii naszej państwowości regulującym te zagadnienia było rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowie osiedli (t.j. Dz.U. z 1939 r. Nr 34, poz. 216 z późn. zm.). Rozporządzenie to wzo­rowane na ustawodawstwie austriac­ko-węgierskim było na ówczesne cza­sy swoistym kodeksem budowlanym. Zawierało w swoich uregulowaniach (w odniesieniu do obecnej rzeczywi­stości) przynajmniej cztery obecne przepisy związane z budownictwem (ustawę o planowaniu i zagospodaro­waniu przestrzennym, prawo budow­lane, ustawę o wyrobach budowla­nych czy warunki techniczne). Kolejnym aktem prawnym regulu­jącym wymienione zagadnienia była ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. – Prawo budowlane (Dz.U. Nr 7, poz. 46 z późn. zm.), zastąpiona usta­wą z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.). Ustawa ta charakteryzowała się tym, że zniosła obowiązek zdawania egzaminów przed uzyskaniem uprawnień budowlanych. Obowiązywała od 1 marca 1975 r. do końca 1994 r.

© ferkelraggae – Fotolia.com

Ostatnią podstawową ustawą w bu­downictwie, obowiązującą do dzisiaj, jest ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.) – dalej Pb. Uregulowania tej ustawy od dawna nie przystają do obecnych wy­mogów w procesie inwestycyjno-bu­dowlanym. Ustawa doczekała się po­nad 70 nowelizacji i wymaga dalszych radykalnych zmian. Niezbędne jest od dawna opracowanie kompleksowej normy regulującej proces budowlany, tj. kodeksu budowlanego. Niestety według autora i nie tylko dotychcza­sowe poczynania w tym zakresie na­leży uznać za niezadowalające.

Ostatniej większej nowelizacji obowią­zującego Prawa budowlanego Sejm RP dokonał ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 443). Założeniem i celem autorów było znaczące zlibe­ralizowanie obecnych przepisów pod kątem ułatwień w realizacji niewiel­kich obiektów budowlanych. Znacz­na część zainteresowanych (w tym inwestorów) uważa tę liberalizację Prawa budowlanego za pozorną. Taka jest również opinia części środowi­ska inżynierów, związanych zawodowo z budownictwem. Podaję istotniejsze wybrane zmiany przepisów w Prawie budowlanym obowiązujące już od 28 czerwca 2015 r.

W przepisach ogólnych zmieniono w art. 3 pkt 1 i 20:
– zgodnie ze zmianą obiekt budow­lany – to budynek, budowla bądź obiekt: małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi moż­liwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych,a
– obszar oddziaływania obiektu – to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadza­jących związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu.

Nastąpiła zmiana art. 20 w ust. 1 Pb dotycząca podstawowych obowiąz­ków projektanta, do których należą obecnie m.in.:

– opracowanie projektu budowlane­go w sposób zgodny z wymagania­mi ustawy ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych doty­czących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz za­sadami wiedzy technicznej(skróco­no – skondensowano przepis)

– oraz dodano w pkt 1c dodatkowy obowiązek: określenie obszaru od­działywania obiektu.

Najistotniejsze zmiany nastąpiły w art. 29 ust. 1 Pb. I tak pozwolenia na budowę obecnie NIE wymaga bu­dowa m.in.:

– wolno stojących budynków miesz­kalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane;

– wolno stojących parterowych bu­dynków gospodarczych w tym ga­raży, altan oraz przydomowych gan­ków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym łączna liczba tych obiek­tów na działce nie może przekra­czać dwóch na każde 500 m² po­wierzchni działki;

– wolno stojących parterowych budyn­ków rekreacji indywidualnej, rozu­mianych jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o po­wierzchni zabudowy do 35 m², przy czym liczba tych obiektów na dział­ce nie może przekraczać jednego na każde 500 m² powierzchni działki;

– wolno stojących parterowych bu­dynków stacji transformatorowych o kontenerowych stacji transforma­torowych o powierzchni zabudowy do 35 m²;

– wiat o powierzchni zabudowy do 50 m², sytuowanych na działce, na której znajduje się budynek miesz­kalny lub przeznaczonej pod budow­nictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m² powierzchni działki (obiekty takie nie wymagają również zgłoszenia zamiaru ich budowy);

– przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m³ na dobę (dotychczas przepis ten odnosił się tylko do indywidualnych przydomo­wych oczyszczalni);

– zbiorników bezodpływowych na nie­czystości ciekłe o pojemności do 10 m³;

– parterowych budynków o po­wierzchni zabudowy do 35 m², słu­żących jako zaplecze do bieżącego utrzymania Unii kolejowych, poło­żonych na terenach stanowiących własność Skarbu Państwa;

– zjazdów z dróg wojewódzkich, po­wiatowych i gminnych oraz zatok parkingowych na tych drogach(do­tychczas zwolnione z uzyskania po­zwolenia były tylko zatoki);

– przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 50 m² (było do 30 m² powierzchni basenów i oczek wodnych);

– sieci:

a) elektroenergetycznych obejmują­cych napięcie znamionowe nie wyż­sze niż 1 kV,

b) wodociągowych,

c) kanalizacyjnych,

d) cieplnych,

e) telekomunikacyjnych

(znaczna liberalizacja przepisów – bez pozwolenia na budowę można było bu­dować tylko telekomunikacyjne linie kablowe);

– instalacji elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i telekomunikacyjnych we­wnątrz budynku:

– poligonowych obiektów budowla­nych, w szczególności: stanowisk obronnych, przepraw, budowli ziem­nych, budowli fortyfikacyjnych, in­stalacji tymczasowych oraz obiek­tów kontenerowych, lokalizowanych na terenach zamkniętych wyzna­czonych przez Ministra Obrony Narodowej do prowadzenia ćwiczeń wojskowych z wykorzystaniem obo­zowisk potowych oraz umocnień te­renu do pozoracji bezpośredniego prowadzenia walki(dodany pkt 29).

Zmiany nastąpiły również w art. 29 ust. 2 Pb – roboty budowlane, które obecnie nie wymagają pozwolenia na budowę i polegają na:

– remoncie obiektów budowlanych;

– przebudowie obiektów, o których mowa w art. 29 ust. 1;

– przebudowie budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi do zwiększenia dotychczasowego ob­szaru oddziaływania tych budynków;

– remoncie lub przebudowie urządzeń budowlanych;

– dociepleniu budynków o wysokości do 25 m(dotychczas pozwolenie na wykonanie tych robót nie było wymagane do 12 m wysokości bu­dynków – obecnie roboty takie nie wymagają żadnych procedur admi­nistracyjnych);

– wykonywaniu i przebudowie urzą­dzeń melioracji wodnych szczegóło­wych (wszystkich bez wyjątku, np. stawów);

– wykonywaniu obudowy ujęć wód podziemnych;

– przebudowie sieci gazowych oraz elektroenergetycznych innych niż wymienione w ust. 1 pkt 19a lit. a. Uchylono przepis art. 29 ust. 2 pkt 13 i 17 (dotyczący wykony­wania podczyszczeniowych robót czerpalnych oraz instalowania kabli telekomunikacyjnych w kanalizacji kablowej).

Nadal pozwolenia na budowę będą wymagały roboty budowlane wykony­wane przy obiekcie budowlanym wpi­sanym do rejestru zabytków, a na obszarze wpisanym do rejestru za­bytków wymagają zgłoszenia. Istotne jest również to, że po wejściu w życie nowych przepisów zgłoszenia wymaga budowa ogrodzeń tylko o wysokości powyżej 2,20 m.

Uwaga: Inwestor zamiast dokonania zgłoszenia dotyczącego robót bu­dowlanych, o których mowa w art. 30 ust. 1 Pb, będzie mógł wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o po­zwoleniu na budowę (nowy przepis – art. 30 ust. 1 pkt 1).

W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada obecnie na zgłaszającego (w drodze postanowienia) obowiązek uzupełnie­nia, w określonym terminie, braku­jących dokumentów, a w przypadku ich nieuzupełnienia – wnosi sprzeciw w drodze decyzji. Nałożenie takiego obowiązku przerywa bieg terminu na wniesienie sprzeciwu (30 dni).

W przypadku gdy organ nie wniesie sprzeciwu, projekt budowlany doty­czący budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a Pb, oraz przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b Pb, podlega ostemplo­waniu. Organ ma dokonywać ostem­plowania niezwłocznie po upływie ter­minu na wniesienie sprzeciwu.

Zgodnie z przeredagowanym art. 30 ust. 6 pkt 2 organ wnosił będzie sprzeciw jeżeli – budowa lub wyko­nywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miej­scowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy (…) lub inne przepisy.Za dzień wniesienia sprzeciwu nowe przepisy uznają dzień nadania decy­zji w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r – Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529) albo w przypadku, o któ­rym mowa w art. 39¹ Kodeksu po­stępowania administracyjnego, dzień wprowadzenia do systemu teleinfor­matycznego(nowy przepis art. 30 ust. 6a).

Właściwy organ może nałożyć, w dro­dze decyzji (…) obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych obję­tych obowiązkiem zgłoszenia (…), jeżeli ich realizacja może naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy lub spowodować:

1) zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia,

2) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków,

3) pogorszenie warunków zdrowotno- -sanitarnych,

4) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich (zmienione wprowadzenie do obo­wiązującego art. 30 ust. 7).

Dodano nowy i istotny art. 30a.

W przypadku zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a (wtym budynków miesz­kalnych jednorodzinnych), właściwy organ ma obowiązek zamieszczać w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu w terminie 3 dni od dnia:

1) doręczenia zgłoszenia – informację o dokonaniu zgłoszenia, zawierają­cą imię i nazwisko albo nazwę in­westora oraz adres i opis projek­towanego obiektu:

2) wniesienia sprzeciwu – informację o dacie jego wniesienia:

3) upływu terminu, o którym mowa w art. 30 ust. 5 – informację o braku wniesienia sprzeciwu.

Zmiany nastąpiły również w art. 34 (wymagania dotyczące zawartości projektu budowlanego), który obecnie powinien zawierać również:

– stosownie do potrzeb w przypadku drogi krajowej lub wojewódzkiej, oświa­dczenie właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z dro­gą, zgodnie z przepisami o drogach publicznych(zmiana ust. 3 pkt 3 Pb):

– informację o obszarze oddziaływa­nia obiektu(nowy przepis ust. 3 pkt 5 Pb).

W art. 36a Pb dodano dość istotny ust. 1a w brzmieniu:

Istotne odstąpienie od projektu bu­dowlanego złożonego wraz ze zgło­szeniem budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b, wobec którego właści­wy organ nie wniósł sprzeciwu, jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu de­cyzji o pozwoleniu na budowę dotyczą­cej całego zamierzenia budowlanego.

Uwaga: Prawa i obowiązki wynika­jące ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniesie sprzeciwu, mogą być przeniesione na rzecz innej osoby w drodze decyzji(nowy przepis art. 40 ust. 4 Pb).

Zgodnie ze zmienionym art. 43: Obiekty budowlane wymagające po­zwolenia na budowę oraz obiekty, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a-20(realizowane na podstawie zgłoszenia po wejściu w ży­cie omawianej nowelizacji), podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu – geodezyjnej in­wentaryzacji powykonawczej, obejmu­jącej ich położenie na gruncie(ust. 1). Obowiązkowi geodezyjnego wyznacze­nia (…) nie podlega przyłącze, o któ­rym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, jeżeli jego połączenie z siecią znajduje się na tej samej działce co przyłącze lub na działce do niej przyległej(ust. 1a).

Ważne i praktyczne jest uproszcze­nie procedury, polegające na tym, że w przypadku zmiany:

1) kierownika budowy lub kierownika robót,

2) inspektora nadzoru inwestorskiego,

3) projektanta sprawującego nadzór autorski

– inwestor będzie dołączał do do­kumentacji budowy oświadczenia o przejęciu obowiązków przez osoby wymienione w pkt 1-3(art. 44). Zmieniony został art. 48 ust. 1. Właś­ciwy organ będzie mógł nakazać (z za­strzeżeniem ust. 2), w drodze decy­zji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego:

1) bez wymaganego pozwolenia na bu­dowę albo

2) bez wymaganego zgłoszenia do­tyczącego budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.

1) na budowę obiektu budowlanego jest wymagane pozwolenie na bu­dowę i jest on zaliczony do kate­gorii:

a) V, IX-XVI,