Właściwy dobór siatki warunkuje jakość pracy całego układu ociepleniowego.
Siatki z włókna szklanego znajdują w budownictwie szerokie zastosowanie, w tym powszechnie w pracach ociepleniowo-elewacyjnych. Siatki zbrojące są bowiem bardzo ważnym komponentem systemów ociepleń, wpływającym na prawidłową pracę zainstalowanego na ścianie układu.
Siatki składają się z dwóch zasadniczych części:
– odpowiedzialnej za parametry wytrzymałościowe,
– warstwy ochronnej.
Siatki produkuje się z jedwabiu szklanego lub rowingu. te materiały odpowiadają za parametry techniczne wyrobu. Jedwab szklany jest rodzajem włókna chemicznego otrzymywanego ze szkła wodnego, a w niektórych przypadkach również ze stopionego szkła występującego w kilku postaciach. Włókno szklane ciągłe posiada średnicę 3-17 gm. Z kolei rowingiem nazywany jest zespół pasm włókien szklanych złączonych ze sobą bez skrętu. Średnica włókna elementarnego siatki mieści się zazwyczaj w przedziale od 9 do 17 gm. Ponieważ pracują one najczęściej w środowisku alkalicznym (pH powyżej 7), na które włókno szklane nie jest odporne, muszą być zabezpieczone przed degradacją. Warstwę ochronną stanowi w tym przypadku alkalioodporna dyspersja na bazie lateksu.
W zależności od miejsca zastosowania siatki z włókna szklanego wykorzystywane są jej różnorodne odmiany. Różnice między nimi przejawiają się w postaci gramatury, typu splotu siatki oraz – w minimalnym stopniu – składu chemicznego.
Siatki z włókna szklanego nazywane europejskimi charakteryzują się wysoką odpornością na procesy chemiczne, zachodzące w warstwie zbrojącej elewacji zewnętrznych. Oznacza to, że ten rodzaj materiałów odporny jest na działanie związków chemicznych zawartych w tynkach oraz farbach, z którymi ma bezpośredni kontakt fizyczny. Ważne jest, aby siatka była produkowana z włókna szklanego niezawierającego roztworów wodorotlenków litowców i wapnia, wykazujących właściwości żrące. Siatki występują najczęściej w gramaturach od 80 g/m2 do 210 g/m2, ale w szczególnych przypadkach stosuje się również tzw. siatki pancerne o gramaturze 330 g/m2. Produkt powinien być precyzyjnie wykończony i charakteryzować się stabilną strukturą włókien.
Fot. 1, 2 Pęknięcia elewacji ocieplonego budynku
Najczęściej wybierane są siatki o regularnych, systematycznie ułożonych oczkach i gładkiej powierzchni. Zwiększa to szanse na zachowanie stabilności wymiarowej i ługoodporności. Rodzaj splotu jest niezwykle ważny, gdyż decyduje on o miejscu zastosowania danej siatki.
Wyróżnić można dwa podstawowe rodzaje splotu siatek:
– gazejski (skręcony), który składa się z ułożonych naprzemiennie włókien wątku i osnowy tworzących trwały i mocny splot, zapewniający siatce odpowiednio wysoką wytrzymałość mechaniczną – włókna nie łamią się i nie przesuwają względem siebie;
– raszlowy (płócienny) z prostym, krzyżowym układem włókien, stosowany w miejscach, które są mniej obciążone ruchami ścian czy sufitów.
W systemach ociepleń siatki muszą spełniać określone wymagania, które są zawarte w ETAG 004 (wytyczne do wydawania europejskich ocen technicznych), w ZUAT-15/V 03/2010 „Zestawy wyrobów do wykonywania ociepleń ścian zewnętrznych z zastosowaniem styropianu jako materiału termoizolacyjnego i pocienionej wyprawy elewacyjnej ETICS” oraz ZUAT- 15/V04/2013 „Zestawy wyrobów do wykonywania ociepleń ścian zewnętrznych z zastosowaniem wełny jako materiału termoizolacyjnego i po- cienionej wyprawy elewacyjnej ETICS”. ZUAT to zalecenia udzielania aprobat technicznych. Europejskie wymagania dotyczące siatek z włókna szklanego oraz wymagania krajowe zostały ujednolicone.
Badane właściwości i wymagania wobec siatek zbrojących w przypadku zastosowania w systemach ETICS zawarte są w tab. 1.
Tab. 1 Badane właściwości i wymagania siatek zbrojących stosowanych w systemach ETICS
|
|
Właściwości siatki |
Wymagania |
|
|
1. |
Szerokość, mm |
(100 lub 110) ± 1% |
|
|
2. |
Wymiary oczek w świetle, mm |
Zależne od typu siatki Deklaruje producent Tolerancja pomiarowa do 0,5 mm |
|
|
3. |
Masa powierzchniowa |
Deklaruje producent Tolerancja pomiarowa (-3/+5%) |
|
|
4. |
Zawartość popiołu w temp. 6250C |
Wartość wynikowa badania |
|
|
|
Siła zrywająca wzdłuż osnowy i wątku, wartość średnia N/mm, badania na próbkach: – w warunkach laboratoryjnych – przechowywanych 28 dni w roztworze alkalicznym (1g NaOH + 4 g KOH + 0,5 g Ca(OH)2/1dm3) |
Osnowa |
Wątek |
|
5. |
≥ 35 ≥ 20 1 |
≥ 33 ≥ 20 1 |
|
|
6. |
Wydłużenie względne wzdłuż osnowy i wątku, przy sile zrywającej, %, badanie na próbkach: – w warunkach laboratoryjnych – przechowywanych 28 dni w roztworze alkalicznym (1g NaOH + 4 g KOH + 0,5 g Ca(OH)2/1dm3) |
≤ 3,8 ≤ 3,0 |
|
1Nie mniej niż 50% wytrzymałości wyjściowej (próbka w warunkach laboratoryjnych) i nie mniej niż 20 N/mm.
Należy pamiętać, że w systemach ociepleń można stosować jedynie siatki przebadane z danym układem, czyli będące składnikiem systemu, co zostało potwierdzone odpowiednim zapisem w aprobacie technicznej. Dobór rodzaju siatki zależy przede wszystkim od:
1. Rodzaju warstwy fakturowej pod względem ciężaru
Siatka o gramaturze mniejszej będzie stosowana w systemach wykończonych tynkami cienkowarstwowymi, w przypadku zaś stosowania jako warstwy fakturowej płytek ceramicznych lub kamiennych należy użyć siatki o większej gramaturze bądź podwójne zbrojenie siatką o gramaturze mniejszej.
2. Miejsca instalacji systemu ociepleń
W miejscach szczególnie narażonych na uszkodzenia mechaniczne, takich jak dolne partie ocieplenia budynków mieszkalnych, garaże, obiekty ocieplane w bezpośrednim sąsiedztwie boisk sportowych, stosuje się systemy o większej odporności na uderzenie. Odporność tę oprócz odpowiedniego doboru zapraw klejowych, warstwy izolacyjnej oraz warstwy fakturowej
uzyskuje się przez właściwy dobór siatki lub układu siatek. To właśnie w takich miejscach często znajdują zastosowanie siatki pancerne lub podwójne warstwy siatek z włókna szklanego.
Zarówno wymienione ETAG, jak i ZUAT określają kategorie odporności siatek na uderzenie (tab. 2).
Tab. 2 Kategorie odporności siatek na uderzenie
|
|
Kategoria III |
Kategoria II |
Kategoria I |
|
Uderzenie z energią 10J |
– |
Nie występuje prze- bicie2 |
Brak zniszczeń1 |
|
Uderzenie z energią 3J |
Nie występuje prze- bicie2 |
Brak spękań |
Brak zniszczeń1 |
1Powierzchniowe uszkodzenie bez występowania spękań jest określane jako brak zniszczeń.
2 Wynik badania jest oceniony jako „nie występuje przebicie”, jeżeli widoczne są koliste spękania przechodzące przez warstwy tynku do izolacji.
Fot. 3 Siatka z włókna szklanego zatopiona w kleju o zbyt małej grubości
Niektórzy producenci systemów ociepleń oferują systemy o bardzo wysokiej odporności na uderzenie o wartościach dochodzących do niemal 100J. Niewątpliwie siatka z włókna szklanego jest w nich bardzo ważnym elementem odpowiedzialnym za przeniesienie tak dużych punktowych obciążeń.
Zmieniające się trendy w doborze kolorystyki elewacji coraz częściej powodują stosowanie intensywnych kolorów, kumulujących ciepło, a co za tym idzie sprzyjających nagrzewaniu się elewacji. To właśnie m.in. siatka ma za zadanie kompensowanie tych naprężeń. Kompensuje ona również naprężenia związane z pracą statyczną ocieplanych budowli. Dlatego tak ważne jest prawidłowe jej wbudowanie podczas aplikacji systemu ocie- pleń. Siatka powinna być zatopiona dokładnie w środku warstwy zaprawy klejącej w tzw. strefie obojętnej, z zachowaniem zakładów o szerokości minimum 10 cm, takie położenie zapewnia prawidłową pracę na rozciąganie. Wykonywanie warstwy zbrojnej systemu szczegółowo opisują „Wytyczne ETICS. Warunki techniczne wykonawstwa, oceny i odbioru robót elewacyjnych z zastosowanie ETICS” Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń oraz instrukcja Instytutu Techniki Budowlanej nr 418/2007 „Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót budowlanych. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków”. Nieprzestrzeganie zarówno wymienionych zasad, jak również technologii wykonywania robót, prowadzi w bardzo wielu przypadkach do powstawania na elewacji rys i spękań. Defekty takie w połączeniu z oddziaływaniem warunków atmosferycznych (opady i mróz) powodują stopniową degradację całego systemu ociepleń.
Fot. 4 Siatka z włókna szklanego zatopiona w zbyt grubej warstwie zaprawy klejowej
Zdjęcia 1 i 2 pokazują pęknięcia elewacji ocieplonego budynku. Na fot. 3 widać niewłaściwie zatopioną siatkę
z włókna szklanego (zbyt cienka warstwa zaprawy klejowej), a na fot. 4 przedstawiono wycinek tego samego systemu z niewłaściwie zatopioną siatką – tym razem w zbyt grubej warstwie zaprawy klejowej. Taki sposób instalacji siatki połączony z błędami w mocowaniu płyt styropianowych spowodował powstawanie spękań i konieczność wykonania naprawy niedawno wykonanego ocieplenia Jak widać, siatka z włókna szklanego jest bardzo ważnym składnikiem systemów ociepleń, od którego zależy prawidłowość pracy całego układu ociepleniowego. Dlatego tak istotny jest prawidłowy dobór tego elementu pod względem parametrów technicznych oraz jego właściwa instalacja.
Jadwiga Mazurkiewicz, Tomasz Hertman
Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń
