Tworzenie projektu i korzyści z pracy w BIM.
Jak wygląda tworzenie projektu w BIM w praktyce?
Coraz więcej projektów na świecie realizowanych jest w BIM. Dobrym przykładem jest obwodnica Sztokholmu, będąca kontynuacją autostrady E4. Długość projektowanego odcinka to 21 km, w ramach których 18 km stanowią dwa odcinki tuneli wraz z węzłami. Klientem zlecającym prace jest Trafikverket, będąca szwedzką jednostką administracji transportowej. Obwodnica Sztokholmu jest największym projektem autostradowym w Szwecji i jednym z większych w Europie. Trafikverket szacuje, że w roku 2035 z drogi będzie korzystać 140 tysięcy pojazdów dziennie.
Całość projektu podzielona została na sześć części. Pakiet projektowy FSK02, obejmujący główne tunele autostrady wraz z tunelami łącznic, oraz FSK06, obejmujący budowę nowego węzła Akalla oraz znaczną przebudowę istniejącego węzła Haggvik, realizowane są przez konsorcjum firm AECOM i AF Do prac w obu odcinkach zaangażowani zostali specjaliści z polskich biur AECOM. Szczególnie w pakiecie FSK06 wkład polskich projektantów jest istotny, gdyż są oni odpowiedzialni za rozwiązanie drogowe, mostowe, wodno-kanalizacyjne oraz architektoniczne.
Kluczowa dla tego projektu była decyzja Trafikverketu o przygotowaniu projektu w formule BIM. Dzięki temu możliwe było sprawdzenie w skali bardzo dużego projektu, czy założenia BIM są możliwe do wypełnienia.
Rys. 1 Obwodnica Sztokholmu FSK06 – projektowane rozwiązania drogowe wraz z chmurą punktów odzwierciedlającą m.in. istniejący wiadukt (AECOM AF)
Jaki jest efekt tych prac?
– Wspólne środowisko danych: w prace zaangażowanych było lub dla niektórych odcinków nadal jest kilkuset specjalistów z wielu krajów. W takiej sytuacji, przy tak dużej liczbie zaangażowanych w projekt uczestników, praca w tradycyjny sposób nie byłaby możliwa. Wykorzystano więc program Bentley ProjectWise do współdzielenia danych i kontroli przepływu informacji. Dzięki temu każda osoba, pracująca w dowolnym miejscu na świecie, ma dostęp do najnowszych, zatwierdzonych przez specjalistę z danej branży danych.
– Model 3D: podstawowym efektem prac jest model 3D obejmujący wszystkie branże i wszystkie szczegółowe rozwiązania techniczne. Modele przygotowywane były przy użyciu oprogramowania różnych producentów (m.in. Bentley InRoads, Bentley MXRoad, Autodesk Autocad Civil 3D, Vianova Novapoint, Autodesk Revit). Efektem końcowym prac jest i-model, do którego formatu zostały wyeksportowane informacje z poszczególnych branż.
Rys. 2 Obwodnica Sztokholmu FSK06 – projektowane rozwiązania drogowe i mostowe (AECOM AF)
Klient podjął decyzję, aby model 3D był najważniejszym materiałem przekazywanym do etapu wykonawczego i był nadrzędny nad dokumentacją tradycyjną.
– Sprawdzanie kolizji międzybranżowych: ze względu na szczegółowość rozwiązań prezentowanych w modelu 3D sprawdzenie kolizji zrealizowane zostało za pomocą oprogramowania Bentley Navigator. Wykonywane były wielokrotnie, co pozwoliło na zdecydowane ograniczenie błędów i kolizji.
– Materiały dla klienta i wykonawcy: jako że podstawowym materiałem końcowym jest model 3D, nie przygotowywano tradycyjnej dokumentacji papierowej. Jako przykład należy wspomnieć, że w ramach branży drogowej odcinka FSK06 przygotowano tylko trzy rysunki planu sytuacyjnego w formacie PDF Wszystkie pozostałe informacje przekazane zostały tylko w formie elektronicznej (DWG i DGN). Jako materiały uzupełniające przekazano pliki w formacie XML zawierające dane o najważniejszych elementach geometrycznych.
– Wielkości przedmiarowe: ze względu na dużą szczegółowość danych wielkości przedmiarowe przygotowane zostały na bazie danych z modelu 3D. Dzięki temu charakteryzują się one dużą dokładnością i pozwalają na wyeliminowanie błędów mogących powstać przy szacowaniu niektórych wielkości.
Trafikverket jest w trakcie wyłaniania firm wykonawczych dla poszczególnych odcinków projektu i planuje zakończenie prac w ciągu 10 lat.
Rys. 3 Obwodnica Sztokholmu FSK06 – projektowane rozwiązania instalacji wodno-kanalizacyjnej i elektrycznej (AECOM AF)
Jakie są korzyści z pracy w BIM?
Praca w formule BIM daje wiele możliwości, w tym przede wszystkim pozwala na:
– Wyeliminowanie błędów związanych z kolizjami międzybranżowymi na etapie planowania. Kompletny model o dużym stopniu szczegółowości zmniejszy ryzyko opóźnień w trakcie prac wykonawczych.
– Optymalizację rozwiązań. Raz przygotowany model może być modyfikowany, a szybkie przygotowanie wielkości przedmiarowych daje szanse na wariantowe rozwiązanie kluczowych miejsc projektu i dodatkowe analizy.
– Otrzymanie gotowego produktu do wizualizacji rozwiązań na spotkania
z klientem podczas konsultacji społecznych czy z wykonawcą.
– Pewność, że to, co zostało zaprojektowane, jest możliwe do wybudowania. W trakcie prac projektowych dużo łatwiej zidentyfikować miejsca, które mogą być problematyczne w fazie budowy.
– Otrzymanie gotowego produktu do sterowania maszynami budowlanymi.
– Uzyskanie modelu do wykorzystania podczas całego cyklu życia obiektu. Szczegółowe informacje o każdym komponencie mogą być uzupełniane lub aktualizowane po wykonanych remontach. Właściciel lub zarządca ma stały nadzór nad majątkiem i jego dalszym utrzymaniem.
Rys. 4 Obwodnica Sztokholmu FSK06 – analiza kolizji skrajni drogowej z projektowanymi obiektami inżynierskimi (AECOM AF)
Dodatkowe koszty związane z zakupem nowego oprogramowania, szkoleniem projektantów i nieznacznie wydłużonym czasem przygotowania dokumentacji stanowią i tak niewielką część kosztów całego projektu, a korzyści na etapie budowy i utrzymania dla klienta oraz firm wykonawczych mogą być znaczne.
Projektowanie w BIM, również projektów infrastrukturalnych, staje się już tendencją. Rozwój w tym zakresie czeka każde biuro projektowe. Nadal jednak spotyka się niechęć lub brak zrozumienia części inżynierów do tego typu rozwiązań. Każdy z projektantów musi zadać sobie pytanie, czy chce podjąć próbę dostosowania się do rzeczywistości, która staje się standardem w przygotowywaniu projektów na świecie.
mgr inż. Marcin Abel
projektant drogowy
AECOM
