Wymagania ogólne i podstawowe zasady projektowania wentylacji dla obiektów przemysłowych

08.10.2013

Podczas pracy w zakładach produkcyjnych, w trakcie procesów technologicznych, do powietrza otaczającego stanowisko pracy wydzielane są następujące zanieczyszczenia: cząstki stałe, gazy, pary i mgły oraz aerozole ciekłe. Problemem jest także emisja ciepła oraz pary wodnej.

Zanieczyszczenia powietrza mogą powodować:

– zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, wynikające z ich właściwości drażniących, alergizujących, toksycznych, kancerogennych, radioaktywnych, palnych i wybuchowych, jak również odczucie dyskomfortu i złe samopoczucie;

– wybuchy i pożary w wyniku przekroczenia dopuszczalnych stężeń substancji łatwopalnych lub wybuchowych;

– szybsze zużycie, uszkodzenia oraz awarie maszyn i urządzeń.

W obiektach przemysłowych konieczne jest zatem zapewnienie właściwych warunków pracy, obejmujących nie tylko odpowiednią dla danego wysiłku fizycznego i pory roku temperaturę powietrza, ale także utrzymanie stężenia zanieczyszczeń na bezpiecznym poziomie, czyli niższym od jego najwyższej dopuszczalnej wartości (NDS).

Zastosowanie wentylacji przemysłowej pomaga w rozwiązaniu tych problemów. Jej podstawowym zadaniem jest usunięcie lub rozcieńczanie zanieczyszczeń powstających w trakcie procesów technologicznych w sposób jak najbardziej efektywny i szybki oraz poprawa komfortu przebywania pracowników przez poprawę jakości powietrza z dostarczeniem powietrza świeżego (czystego) na potrzeby przebywających ludzi. Zanieczyszczenia powinny być usuwane jak najbliżej miejsca emisji z zastosowaniem wentylacji mechanicznej, gdyż stosując systemy wywiewnej wentylacji naturalnej, nie usunie się skutecznie szkodliwych i niebezpiecznych dla ludzi zanieczyszczeń.

 

Fot. 1 Instalacja wentylacyjna z nawiewnikami wyporowymi DKCe z systemem VARIZON® firmy Swegon w fabryce SCA Hygiene w Oławie (fot. archiwum firmy Swegon)

 

Rozwiązania wentylacji

Wentylację obiektów przemysłowych można zrealizować za pomocą systemów kanałowych oraz autonomicznych urządzeń wentylacyjnych (takich jak: aparaty grzewczo-wentylacyjne, centrale bezkanałowe oraz dachowe rekuperatory bezkanałowe).

W obiektach przemysłowych mogą być stosowane następujące kanałowe instalacje wentylacji mechanicznej:

– wentylacja ogólna nawiewno-wywiewna (wentylacja mieszająca lub wyporowa),

– wentylacja strefowa nawiewno-wywiewna (także z intensyfikacją przepływu dla danego fragmentu obsługiwanego obszaru),

– wentylacja miejscowa wywiewna (odciągi miejscowe):

   – instalacje centralne do obsługi od kilku do kilkunastu stanowisk, maszyn lub urządzeń;

   – urządzenia stanowiskowe do obsługi jednego lub kilku stanowisk (np. agregaty filtracyjno-wentylacyjne) przewoźne (niestacjonarne) lub stacjonarne.

Wentylacja strefowa stosowana jest w spawalniach, lakierniach, komorach śrutowania i piaskowania, strefach pakowania i przesypywania, obszarach składowania substancji toksycznych i pylących, akumulatorowniach, maszynowniach, kompresorowniach, i wszędzie tam, gdzie występuje niekontrolowana emisja zanieczyszczeń w wybranym obszarze zakładu [4].

Wśród rozwiązań wentylacji wywiewnej miejscowej najbardziej efektywną metodą usuwania zanieczyszczeń z miejsca emisji jest hermetyzacja procesu technologicznego z jednoczesnym odsysaniem z obudów stanowisk pracy zanieczyszczonego powietrza. Jeśli takie rozwiązanie nie jest możliwe, zanieczyszczone powietrze odprowadza się przez otwory wywiewne w obudowach częściowych lub za pomocą odciągów miejscowych. Mają one za zadanie wychwycenie jak największej ilości zanieczyszczeń w miejscu ich powstania i niedopuszczenie do rozprzestrzeniania się ich w pomieszczeniu. Urządzenia wywiewnej wentylacji miejscowej wyposażone są w specjalistyczne zakończenia (elementy odsysające, takie jak ssawki i okapy) ułatwiające zasysanie niezbędnej ilości powietrza wraz z zanieczyszczeniami ze stanowisk pracy.

 

Fot. 2 Urządzenie filtrowentylacyjne UFO 1-MN-S (fot. archiwum firmy KLIMAWENT S.A.)

 

W celu uzyskania jeszcze lepszych warunków dla pracowników, zarówno ze względu na ograniczenie zanieczyszczenia, jak i zapewnienie wymiany powietrza w całym pomieszczeniu w wyniku dopływu świeżego powietrza, celowa jest współpraca wentylacji miejscowej z mechaniczną wentylacją ogólną obiektu.

Poza wymianą powietrza i jego filtracją, realizowanymi przez systemy wentylacji, konieczne jest odpowiednie jego przygotowanie. Procesy uzdatniania powietrza (ogrzewanie, chłodzenie, nawilżanie, osuszanie) to już zadania wchodzące w zakres wentylacji wzbogaconej o podstawowe przygotowanie powietrza oraz klimatyzacji. Wybór sposobu uzdatniania powietrza wynika z wymagań technologicznych oraz warunków komfortu cieplnego dla pracowników.

Jeszcze jednym, niewymienionym wcześniej, rodzajem urządzeń wentylacyjnych stosowanych w zakładach produkcyjnych są kurtyny powietrzne, czyli „urządzenia wentylacji miejscowej, wytwarzające płaski strumień powietrza, oddzielający dwie przestrzenie o różnych temperaturach” [7]. Montowane są tuż nad bramami wjazdowymi do budynku lub pionowo z boku bramy. Mogą też oddzielać strefy w obszarze produkcji o różnych wymaganiach.

 

Fot. 3 Instalacja wentylacyjna z nawiewnikami wyporowymi DBCa z systemem VARIZON® firmy Swegon w hali produkcyjnej (fot. archiwum firmy Swegon)

 

Wymagania prawne

Poniżej przedstawiono zamieszczone w rozporządzeniach informacje i wymagania dotyczące projektowania wentylacji w obiektach przemysłowych.

Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)

– NDS – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń [13]. Wykaz NDS znajduje się w rozporządzeniu [13] i jego późniejszych nowelizacjach. Natomiast szkodliwe czynniki biologiczne zostały zamieszczone w rozporządzeniu [14], a szkodliwe czynniki chemiczne – w rozporządzeniu [15].

Wymiana powietrza

– Konieczna jest wymiana powietrza wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych, zapewniająca nieprzekroczenie wartości NDS danej substancji [6].

– W nieklimatyzowanych pomieszczeniach pracy niezależnie od wymiany powietrza powinna być zapewniona stała wymiana powietrza nie mniejsza niż półkrotna w ciągu godziny. Za stałą wymianę nie uważa się wymiany uzyskiwanej wyłącznie na drodze wentylacji mechanicznej [6].

Wentylacja awaryjna

– W pomieszczeniu zagrożonym wydzielaniem się lub przenikaniem z zewnątrz substancji szkodliwej dla zdrowia bądź substancji palnej, w ilościach mogących stworzyć zagrożenie wybuchem, należy stosować dodatkową, awaryjną wentylację wywiewną, uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczenia oraz zapewniającą wymianę powietrza dostosowaną do jego przeznaczenia, zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy [11].

Hermetyzacja procesów produkcyjnych

– Urządzenia lub ich części, z których mogą się wydzielać szkodliwe gazy, pary lub pyły, powinny być zhermetyzowane. W razie niemożliwości zhermetyzowania urządzenia te powinny być wyposażone w miejscowe wyciągi [6].

Odciągi miejscowe

– W pomieszczeniu, w którym proces technologiczny jest źródłem miejscowej emisji substancji szkodliwych o niedopuszczalnym stężeniu lub uciążliwym zapachu, należy stosować odciągi miejscowe współpracujące z wentylacją ogólną, umożliwiające spełnienie w strefie pracy wymagań jakości środowiska wewnętrznego określonych w przepisach o bezpieczeństwie i higienie pracy [11].

 

Fot. 4 Układ filtrowentylacji z wykorzystaniem urządzeń KLIMAWENT (fot. Sandra Jasińska, archiwum firmy KLIMAWENT S.A.)

 

Temperatura powietrza wewnętrznego i nawiewanego

– W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14şC, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają; w obiektach produkcyjnych, w których wykonywana jest lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie powinna być niższa niż 18şC [6].

– Maksymalna temperatura powietrza nawiewanego nie powinna przekraczać 70şC przy nawiewie powietrza na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m od poziomu podłogi i 45şC – w pozostałych przypadkach [6].

Kierunek przepływu powietrza

– Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacyjnych nie powinien być kierowany bezpośrednio na stanowisko pracy [6].

– Wentylacja nie powinna powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzania pomieszczeń pracy (wymaganie nie dotyczy wentylacji awaryjnej) [6].

Oczyszczanie powietrza zewnętrznego

– Powietrze doprowadzane do pomieszczeń pracy z zewnątrz za pomocą wentylacji nawiewnej powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia [6].

Oczyszczanie powietrza usuwanego

– Jeżeli w powietrzu wywiewanym z pomieszczenia występują niedopuszczalne rodzaje i stężenia substancji zanieczyszczających powietrze zewnętrzne, powinno być ono oczyszczone przed wprowadzeniem do atmosfery [11].

Rozdzielanie instalacji

– W instalacjach wentylacji i klimatyzacji przewody z pomieszczenia zagrożonego wybuchem nie mogą łączyć się z przewodami z innych pomieszczeń [11].

 

Fot. 5 Instalacja wentylacyjna z nawiewnikami dalekiego zasięgu CKDa firmy Swegon w fabryce HUTCHINSON w Łodzi (fot. archiwum firmy Swegon)

 

Wentylacja podczas przerw w pracy

– W pomieszczeniach w budynkach użyteczności publicznej i produkcyjnych, których przeznaczenie wiąże się z ich okresowym użytkowaniem, w przypadku występowania źródeł zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia lub źródeł pary wodnej należy zapewnić stałą, co najmniej półkrotną, wymianę powietrza w okresie przerw w ich wykorzystywaniu, przyjmując do obliczania wentylowanej kubatury nominalną wysokość pomieszczeń, lecz nie większą niż 4 m, lub zapewnić okresową wymianę powietrza sterowaną poziomem stężenia zanieczyszczeń [11].

Odzyskiwanie ciepła

– W instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji komfortowej o wydajności 2000 m3/h i więcej należy stosować urządzenia do odzyskiwania ciepła z powietrza wywiewanego o skuteczności co najmniej 50% lub recyrkulację, gdy jest to dopuszczalne. W przypadku wentylacji technologicznej zastosowanie odzysku ciepła powinno wynikać z uwarunkowań technologicznych i rachunku ekonomicznego [12].

– Przy stosowaniu recyrkulacji ilość powietrza świeżego (zewnętrznego) nie powinna być mniejsza od ilości wynikającej z wymagań higienicznych [12] i nie może być mniejsza niż 10% ogólnej ilości wymienianego powietrza [6], [12].

– W powietrzu wprowadzanym do pomieszczeń pracy przy stosowaniu recyrkulacji zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi nie powinno przekraczać poziomu, przy którym suma stosunków stężeń poszczególnych substancji do odpowiadających im wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń przekracza 0,3 [6].

– Recyrkulacja powietrza nie powinna być stosowana w pomieszczeniach pracy, w których występuje narażenie na mikroorganizmy chorobotwórcze, emitowane są substancje szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe zapachy lub znajdują się substancje trujące, cuchnące albo możliwe jest nagłe zwiększenie stężenia szkodliwych substancji, a także w przestrzeniach zagrożonych wybuchem [6], [12].

 

Fot. 6 Instalacja wentylacyjna hali fabrycznej wykonana w systemie Activent – przewody wentylacyjne wyposażone są w dużą ilość małych dysz nawiewających powietrze całą długością kanału (fot. archiwum firmy Fläkt Bovent Sp. z o.o.)

 

W rozporządzeniach, dotyczących konkretnych zakładów produkcyjnych i produkcji określonych wyrobów, zapisane zostały następujące wymagane krotności wymian powietrza w normalnych warunkach produkcyjnych:

– Produkcja wyrobów włókienniczych [10]: w pomieszczeniach, w których wydziela się para wodna podczas gotowania, prania, bielenia, niezależnie od odciągów miejscowych należy zastosować 6-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

– Wykonywanie prac z użyciem cyjanków do obróbki cieplnej metali, ich roztworów i mieszanin [9]: mechaniczna wentylacja powinna zapewniać co najmniej 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

– Pomieszczenia, w których są wykonywane prace z zastosowaniem rtęci lub jej związków [8], powinny być wyposażone w wentylację mechaniczną o nawiewie górnym i odsysaniu dolnym z co najmniej 6-krotną wymianą powietrza w ciągu godziny.

 

Obliczenie strumienia powietrza wentylacyjnego

Mimo zapisania w wymienionych rozporządzeniach krotności wymian powietrza dla konkretnych pomieszczeń produkcyjnych generalnie w wentylacji przemysłowej niezalecane jest określanie ilości powietrza wentylacyjnego za pomocą metod uproszczonych. Uważa się, że niedokładne obliczenie ilości powietrza (szczególnie niedowymiarowanie) może stać się przyczyną zaistnienia warunków do powstawania wybuchów, pożarów i utraty zdrowia lub życia pracujących tam ludzi [16]. Wydajność wentylacji (strumień powietrza wentylacyjnego) należy zatem określać z zastosowaniem dokładnych metod obliczeniowych związanych z rodzajem zanieczyszczenia (ciepło, wilgoć, pyły, gazy), które najbardziej obciąża powietrze w danym pomieszczeniu.

Zależności matematyczne służące do obliczenia strumienia objętości powietrza wentylacyjnego:

– na podstawie zysków ciepła [5]:

gdzie:

V× – wymagany strumień objętości powietrza wentylacyjnego, m3/h

Qmax– największa sumaryczna wartość całkowitych zysków ciepła, W

ρ– gęstość powietrza, kg/m3 (zwykle przyjmuje się 1,2 kg/m3)

cp– ciepło właściwe powietrza, kJ/kgĘ (zwykle l,005 kJ/kgĘ)

tn– temperatura powietrza nawiewanego, K

tu– temperatura powietrza usuwanego z pomieszczenia, K

Temperaturę powietrza usuwanego określa się w zależności od sposobu wentylacji pomieszczenia. Inaczej postępuje się w przypadku wentylacji mieszającej, a inaczej – wyporowej. Metodykę jej określania zamieszczono w [5].

W przypadku wentylacji wyporowej sposób określenia temperatury powietrza usuwanego podawany jest w katalogach producentów nawiewników wyporowych. Temperatura ta jest na ogół o 3–7 K wyższa od temperatury w strefie przebywania ludzi.
 

– ze względu na zyski wilgoci [5]:

gdzie:

Wmax– maksymalny strumień pary wodnej wydzielanej do pomieszczenia, g/h

xu– zawartość pary wodnej w powietrzu usuwanym, g/kg

xn– zawartość pary wodnej w powietrzu nawiewanym, g/kg

ρ– gęstość powietrza, kg/m3

 

– ze względów na emisję zanieczyszczeń – wzór [5]:

gdzie:

Emax– emisja danego zanieczyszczenia do pomieszczenia, g/h

Cdop– dopuszczalne stężenie danego zanieczyszczenia w powietrzu wewnętrznym, g/m3

Cnaw– stężenie danego zanieczyszczenia w powietrzu nawiewanym, g/m3

φ– współczynnik nierównomierności wydzielania się zanieczyszczeń i ich rozprzestrzeniania się w pomieszczeniu (φ = 1,1–1,4)

Podczas obliczania strumienia powietrza wentylacyjnego ze względu na emisję zanieczyszczeń, zależnie od efektów działania związków, stosuje się następującą zasadę w przypadku [2]:

– Zanieczyszczeń powodujących podobne objawy oraz o działaniu synergicznym (występuje gdy oba związki oddziałują na siebie w taki sposób, że łączny efekt ich działania jest większy od sumy efektów dla związków o działaniu sumującym) – określa się sumę ilości powietrza wentylacyjnego obliczoną dla każdego zanieczyszczenia oddzielnie; dotyczy to m.in. par rozpuszczalników (benzenu, alkoholi, estrów kwasu octowego), gazów drażniących, tlenków azotu z tlenkiem węgla.

– Zanieczyszczeń o niezależnym oddziaływaniu na organizm człowieka – określa się maksymalną wartość spośród obliczonych strumieni objętości powietrza dla poszczególnych zanieczyszczeń.

 

Fot. 7 Instalacja wentylacyjna z nawiewnikami dwufunkcyjnymi BOCa firmy Swegon w fabryce INDESIT w Łodzi (fot. archiwum firmy Swegon)

 

Wybór systemu wentylacji

Przystępując do wyboru systemu wentylacji przemysłowej, przede wszystkim należy dokładnie zapoznać się z technologią produkcji. Szczegółowa znajomość procesów technologicznych, rozmieszczenie źródeł powstawania zanieczyszczeń, ich rodzaj i ilość oraz sposób ich rozprzestrzeniania, miejsca, w których występują najwyższe stężenia, stanowią podstawę do podjęcia decyzji dotyczącej rozwiązania wentylacji oraz lokalizacji odciągów miejscowych,a także nawiewników i wywiewników wentylacji ogólnej.

Wentylacja kanałowa

Jako rozwiązania wentylacji kanałowej stosowane są: wentylacja mieszająca i wentylacja wyporowa.

Wentylacja mieszająca

W systemach wentylacji mieszającej do nawiewu powietrza stosuje się nawiewniki dalekiego zasięgu (dysze, anemostaty, nawiewniki wirowe) oraz nawiewniki w postaci przewodów.

Przewody nawiewne

Na przykładzie rozwiązania proponowanego przez [3] można zauważyć, że są to specjalne przewody wentylacyjne wyposażone w dysze nawiewające powietrze, nazywane też przewodami równomiernego wydatku.

Dysze nawiewne mogą znajdować się w górnej części przewodu, w dolnej lub po obu jego bokach. Takie rozwiązanie pozwala na uzyskanie bardziej równomiernego nawiewu powietrza wentylacyjnego na większych powierzchniach niż przy zastosowaniu standardowych elementów wentylacji. Jednocześnie wprowadzenie do pomieszczenia dużej ilości małych strumieni powietrza wywołuje znaczną indukcję powietrza z pomieszczenia, a w konsekwencji wprawienie w ruch dużych mas powietrza. Podczas chłodzenia występuje znaczny efekt chłodniczy, ale bez przeciągów, przy jednoczesnym wykorzystaniu mniejszego strumienia powietrza nawiewanego niż w przypadku konwencjonalnych systemów nawiewu. Omawiane nawiewniki podłączone są do doprowadzającego powietrze przewodu nawiewnego w różnej konfiguracji – zależnie od zapotrzebowania na powietrze wentylacyjne oraz lokalizacji stanowisk pracy.

Poza obiektami produkcyjnymi proponuje się ich stosowanie także w biurach, klasach szkolnych, dużych halach sklepowych.

Wśród zalet tego systemu wymienia się uzyskanie [3]:

– efektywnej wentylacji w każdym miejscu pomieszczenia,

– wyrównanie wartości temperatury w strefie przebywania ludzi,

– kontroli nad przepływem powietrza i rozkładem temperatury,

– odczuwalnego efektu chłodzenia przy zastosowaniu małej ilości powietrza,

– niskich prędkości powietrza w strefie przebywania ludzi.

Anemostaty

Anemostaty o dużym zasięgu (na przykład anemostat produkowany przez [17] charakteryzuje się pionowym zasięgiem roboczym do 15 m) mogą być montowane jako sufitowe lub ścienne, czyli powietrze może być nawiewane w płaszczyźnie pionowej lub poziomej, z temperaturą niższą lub wyższą od temperatury powietrza w pomieszczeniu. Możliwa jest regulacja parametrów powietrza nawiewanego, tak aby realizowana była funkcja grzania lub funkcja chłodzenia. Anemostaty montowane są w suficie podwieszonym lub bezpośrednio do przewodu pod sufitem.

Można je stosować w instalacjach klimatyzacji komfortu obiektów wielkokubaturowych, takich jak: centra handlowe, hale sportowe, supermarkety, zakłady przemysłowe, hole reprezentacyjne i terminale lotnicze.

Dysze dalekiego zasięgu

Dysze dalekiego zasięgu stosowane są nie tylko w obiektach użyteczności publicznej (np. sale wystawowe, widowiskowe i sportowe, centra handlowe), ale także w obiektach przemysłowych i magazynach, np. wtedy gdy rozdział powietrza za pomocą nawiewników sufitowych nie jest możliwy lub jest po prostu niepraktyczny albo gdy konieczna jest praca instalacji z obniżonym poziomem emitowanego natężenia dźwięku. Można je montować bezpośrednio na przewodach wentylacyjnych prostokątnych lub kołowych, rozmieszczonych wzdłuż ścian hali. Dysze dostarczają duże i długie (do 20–30 m) strumienie powietrza wykorzystywane zarówno do ogrzewania, jak i chłodzenia. Strumień powietrza nawiewanego wpływa do pomieszczenia poziomo lub pionowo (zależnie od miejsca i sposobu montażu). Przy poziomym strumieniu optymalna wysokość montażu to 2/3 wysokości pomieszczenia.

Kierunek wypływu powietrza można łatwo dostosować do żądanych warunków w pomieszczeniu przez ręczne nastawienie kierunku nawiewu strumienia powietrza. Dysze dalekiego zasięgu mogą być również przestawiane za pomocą siłownika elektrycznego w zakresie ± 30°. Element uchylny pozwala na zmianę kąta wypływu powietrza w dowolnym kierunku o około 30°. Nie powoduje to zmiany oporów i mocy akustycznej. Elektryczny siłownik może być montowany wewnątrz lub na zewnątrz urządzenia [18].

Kratki nawiewne dalekiego zasięgu

Kratki nawiewne dla hal przemysłowych (i innych dużych pomieszczeń) stosowane zarówno podczas ogrzewania, jak i chłodzenia mogą doprowadzać duże strumienie powietrza (np. do 4000 m3/h [17]) o zasięgu wynoszącym do 20 m. Wysoki stopień indukcji zapewnia skuteczne mieszanie z powietrzem w pomieszczeniu. Mają ustawialny kąt wypływu powietrza (możliwość obrotu kratki 30±30O w płaszczyźnie pionowej). Montowane są bezpośrednio na przewodach o przekroju prostokątnym lub kołowym.

 

Wentylacja wyporowa

W odróżnieniu od wentylacji mieszającej celem działania wentylacji wyporowej jest zapewnienie wymaganych parametrów powietrza jedynie w strefie przebywania ludzi, zamiast w całej kubaturze pomieszczenia. Nawiewniki wyporowe w obiektach przemysłowych montowane są jako stojące na podłodze lub zawieszone nad stanowiskiem pracy.

Wentylacja wyporowa skutecznie poprawia jakość powietrza w strefie przebywania ludzi i efektywność wentylacji w obsługiwanym pomieszczeniu. Wysoką jakość powietrza uzyskuje się w wyniku wypierania zawierającego zanieczyszczenia zużytego powietrza w kierunku wywiewników zamiast ich wymieszania z powietrzem wewnętrznym, jak to się dzieje w przypadku wentylacji mieszającej. Wyporowy ruch powietrza powoduje jednak niekorzystną stratyfikację temperatury powietrza.

Specjalne nawiewniki wyporowe dla pomieszczeń produkcyjnych, w odróżnieniu od tego typu nawiewników dla instalacji komfortu, stosuje się obecnie nie tylko do chłodzenia, ale także ogrzewania pomieszczenia. Są wśród nich nawiewniki dwufunkcyjne [17] pracujące jako nawiewnik wentylacji mieszającej w funkcji ogrzewania oraz jako wyporowy w funkcji chłodzenia.

Nawiewniki montowane przy podłodze stosuje się w miejscach o dużych zyskach ciepła (powyżej 150 W/m2) oraz tam gdzie wydzielają się substancje szkodliwe, lżejsze od powietrza. Zasięg strumienia wynosi od 2,5 do 10 m.

Nawiewniki zawieszane nad strefą pracy stosuje się w miejscach o mniejszych zyskach ciepła oraz tam gdzie wydzielają się substancje szkodliwe cięższe od powietrza. Zalecana wysokość zawieszenia nawiewnika wynosi od 3 do 4 m nad podłogą.

 

Oczyszczanie powietrza usuwanego

Oczyszczanie powietrza usuwanego realizowane jest metodą wielostopniową za pomocą kolejnych urządzeń o różnej efektowności filtracji związanej z wielkościami frakcji zatrzymanych pyłów. Jako pierwszy stopień filtracji może być stosowany cyklon lub komora osadcza. Kolejny etap oczyszczania powietrza zachodzi na dokładniejszych urządzeniach, takich jak np. elektrofiltry, odpylacze workowe lub ramowe z materiałami filtracyjnymi oraz filtry patronowe (cylindryczne, wypełnione drobno plisowanym materiałem filtracyjnym, np. PTFE) [1].

 

dr inż. Anna Charkowska

Politechnika Warszawska
Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa

 

Bibliografia

1. A. Charkowska, Filtrowentylacja, „Chłodnictwo i Klimatyzacja” nr 5/2013.

2. J. Hendiger, P. Ziętek, M. Chludzińska, Wentylacja i klimatyzacja. Materiały pomocnicze do projektowania, Wyd. Venture Industries, Warszawa 2009.

3. http://www.flaktwoods.pl/products-services/buildings/produkty/ventilation-solutions/rozdzia-powietrza/system-activent/

4. http://www.naar.pl/wentylacja.html

5. M. Malicki, Wentylacja i klimatyzacja, PWN, Warszawa 1980.

6. Obwieszczenie MGPiPS w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650).

7. PN-B-01411:1999 Wentylacja i Klimatyzacja – Terminologia.

8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas stosowania rtęci i jej związków (Dz.U. z 1996 r. Nr 121, poz. 455).

9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac z użyciem cyjanków do obróbki cieplnej metali, ich roztworów i mieszanin (Dz.U. z 2007 r. Nr 69, poz. 456).

10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji wyrobów włókienniczych (Dz.U. z 2007 r. Nr 179, poz. 1274).

11. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690).

12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1238).

13. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2002 r. Nr 217, poz. 1833).

14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. z 2005 r. Nr 81, poz. 716).

15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86).

16. D. Węgrzyn, Wentylacja przemysłowa, „Magazyn Instalatora” nr 4/2012.

17. www.swegon.pl

18. www.trox.pl

www.facebook.com

www.piib.org.pl

www.kreatorbudownictwaroku.pl

www.izbudujemy.pl

Kanał na YouTube

Profil linked.in